دوره ضمن خدمت بسیج کارکنان دانشگاه علامه طباطبایی
سلسله نشست‌های «هنر زیستن»
به وقت خانواده
دکتر شاهین فرهنگ در نشست «هنر زیستن» در دانشگاه علامه طباطبایی:
«پوتوپیا زمانی خلق می‌شود که فرد خود را اصلاح کند.»
سومین نشست از سلسله نشست‌های «هنر زیستن» با هدف بررسی روش‌های خودسازی در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. این نشست که شنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۳ با عنوان « به وقت خانواده» در سالن اجتماعات دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی برگذار شد، در قالب دوره ضمن خدمت برای کارکنان دانشگاه علامه طباطبایی ارائه شد.
در این نشست که بسیج کارکنان دانشگاه علامه‌طباطبایی آن را با هدف افزایش مهارت‌های زندگی و مدیریت خانواده برگزار کرد، دکتر شاهین فرهنگ؛ دکترای روانشناسی از دانشگاه ییل آمریکا، ارائه کارگاه مهارت‌های زندگی را برعهده داشت.
دکتر فرهنگ در ابتدا از لزوم دانستن زبان زندگی مشترک، دانستن زبان زن و مرد و بلد بودن زبان همزیستی مسالمت‌آمیز برای داشتن یک زندگی خوب یا خوب زندگی کردن سخن گفت و سپس تأکید کرد: «مدینه فاضله، آرمان شهر یا یوتوپیا زمانی خلق می‌شود که فرد خود را اصلاح کند»و سپس ادامه داد: «برای خودسازی سه روش وجود دارد: روش اول؛ اصل تغافل، روش دوم؛ اصل تدبیر و روش سوم؛ قانون ده- نود.»
اصل یا قانون تغافل و تدبیر
او گفت: «در زمان تغافل ما نه می‌بینیم و نه می‌شنویم. زمانی که لیمو را فشار می‌دهیم؛ آبلیمو خارج می‌شود، نه آب پرتقال و همچنین زمانی که دروغگو را تحت فشار قرار می‌دهی؛ دروغ تحویل می‌دهد.»
وی با نقل حدیثی از حضرت امام علی علیه‌السلام ادامه داد: «اگر در بسیاری از موارد زندگی خود را به غفلت نزنید؛ زندگی بر شما ناگوار می‌شود.»
دکتر فرهنگ افزود: «در تغافل می‌توان برخی چیز‌ها را ندید و نشنید. اصل تغافل باعث حفظ حرمت بین ما و اطرافیان می‌شود و فرد را از ادامه دادن خطا باز می‌دارد. با تغافل می‌توان رشد کرد پس فرصت رشد را از دست ندهید.»
ایشان سپس در مورد اصل تدبیر گفت: «در اصل تدبیر، به جای سرزنش دیگران، به خود نگاه کنیم؛ این‌که ما چه کار باید بکنیم و چه کار نباید بکنیم».
دکتر شاهین فرهنگ افزود: «ذره بین را روی خوبی‌های یکدیگر قرار دهید نه بدی‌ها. خداوند هم ذره‌بین خود را روی خوبی‌های شما قرار می‌دهد. خداوند ستار است و حتی نمی‌خواهد بدی‌ها معلوم شود». در ادامه با ذکر مثالی در مورد تغافل و تدبیر به داستان حضرت مسیح و سگ مرده اشاره کرد و گفت: "دیدن سگ مرده و نادیده‌گرفتن بوی تعفن آن «تغافل» و دیدن دندان‌های سفید سگ و تعریف کردن از آن «تدبیر» است».
اصل یا قانون گفتگوی سالم
دکتر فرهنگ به این نکته که در ایران زنان بعد از ازدواج از نام خود محروم می‌شوند اشاره کرد و گفت: «بانوان یا مامان صدا زده می‌شوند- در صورتی که بچه‌ای ندارند- یا به اسم مادر بچه مثلا مادر مریم، حاج خانم، منزل و... صدا زده می شوند. درمقابل، خانم نیز آقا را بابا، حاج‌آقا و ... صدا می‌زند.»
وی افزود: «همدیگر را به اسم مذهب از صدا کردن با اسم و القاب محبت‌آمیز محروم کردیم، در صورتی که امام علی علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله علیها یکدیگر را با صفت «علی جان، فاطمه جان، جان من فدای تو شود و ...» صدا می‌زدند. امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: مدام به همسرت بگو تو را دوست دارم و مهر تو از قلب من بیرون نمی‌رود».
ایشان همچنین با اشاره به این موضوع که ترجمه دقیق بسم الله الرحمن الرحیم در شش جمله فارسی قابل درک است، افزود: «رحمان یعنی خدا به همه –نه فقط انسان‌ها- لطف می‌کند و لطفی که می‌کند استثنایی ندارد و لطف او یکسان است و تا زمانی که زنده‌اید این لطف ادامه دارد. رحیم یعنی گره‌گشا و دست‌گیر باشید و آن عده‌ای که بدون بهانه‌ای چشم می‌گویند، بندگان خاص خدا هستند و لطف اضافه خدا شامل آن‌ها می‌شود»
دکتر فرهنگ ادامه داد: «خدا در ابتدای هر سوره به اصل تغافل و تدبیر اشاره می‌کند و می‌فرماید به خوب یا بد بودن شما کاری ندارم و لطف من شامل همه شما می‌شود. اما بندگانی که چشم می‌گویند لطف اضافه‌ای شامل آن‌ها می‌شود. امام علی (ع) می‌فرمایند: انسان عاقل اول فکر می‌کند، سپس سخن می‌گوید. اما انسان جاهل ابتدا سخن می‌گوید، سپس فکر می‌کند.»
وی همچنین افزود: «ما انسان‌ها کشاورز هستیم. مراحل کشاورزی کاشت، داشت و برداشت است. ما با کاشتن بذر خوبی می‌توانیم خوبی درو کنیم، اما باید از آن بذر مراقبت کنیم.»
ایشان در جمع‌بندی این دو اصل گفت: «بدی‌ها را نبینید(تغافل) وخوبی هارا ببینید(تدبیر) وبه‌روی طرف‌مقابل بیاورید. این دو روش به تنهایی فایده‌ای ندارد و هر دو با هم تاثیرگذارند.»
اصل یا قانون ده- نود
فرهنگ سپس درمورد قانون ده-نود گفت: «ده درصد از اتفاقات در کنترل ما نیست اما نود درصد از اتفاقات در کنترل ماست و به عکس‌العمل ما باز می‌گردد».
او افزود: «ضرب‌المثل‌های«کوزه‌گراز کوزه شکسته آب می‌خورد»، «خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو»، «با یک گل بهار نمی‌شود» و«خشت اول چون نهد معمار کج، تا ثریا می‌رود دیوار کج»، به شدت غلط است».
او این‌گونه ضرب‌المثل‌ها را چنین نقد کرد: "«کوزه‌گر از کوزه شکسته آب می‌خورد«؛ مثل این است که بگوییم نانوا به مردم نان تازه می‌دهد و خودش نان خشک می‌خورد! شهید رجایی می‌گوید: «خواهی نشوی رسوا همرنگ حقیقت شو». با یک گل بهار نمی‌شود هم غلط است و اتفاقا اولین گلِ اواخر زمستان، نوید دهنده بهار است!» درمورد آخرین ضرب المثل هم باید گفت: «خشت اول، چون نهد معمار کج، تا ثریا کِی رود دیوار کج؟»
وی در ادامه چند ضرب المثل را که به قانون ده- نود اشاره می‌کند، بیان کرد: ««جواب های، هوی است!»، «زدی ضربتی، ضربتی نوش کن!»، «چیزی که عوض داره، گله نداره!» و ادامه داد: «قانون ده-نود به ما می‌گوید اگر طرف مقابل بد رفتار بود، شما درست رفتار کنید».
فرهنگ در پایان گفت: «با استفاده از شمارش معکوس، خود را آرام و سپس عکس‌العمل خود را کنترل کنید تا اتفاقات شیرین در زندگیتان بیفتد».
